बुधबार , पुष २, २०८२

News Category>> इतिहास

इतिहास

उपेक्षामा नेपाली भाषाको उद्गमस्थल ‘सिञ्जा उपत्यका’, जीर्ण बन्दै सम्पदाहरू

सिञ्जा उपत्यका ऐतिहासिक जुम्ला राज्यको राजधानी तथा वर्तमान नेपालको प्रशासनिक संरचनामा कर्णाली प्रदेश तथा जुम्ला....

म्हेनङ: तामाङ पहिचानको एउटा कोशेढुङ्गो

खोजराज गोले १. पृष्ठभूमि  म्हेनङलाई तामाङ पूर्खाले महान् पर्वको रूपमा स्थापित गराएका देखिन्छन् । यसलाई प्रकृति तथा....

राजारानीले फिल्म हेर्ने दरबारभित्रको त्यो फिल्म हल

काठमाडौं । नेपालमा चलचित्र हलको इतिहास त्यति लामो छैन । तर दरबारभित्र रंगमञ्चको चलन भने धेरै पहिलेदेखि सुरु भएको हो ।....

ऊबेलाको निलिशाला, अहिलेको नक्साल

काठमाडौंको नक्सालको नाम कसरी नक्साल रहन गयो होला ? यसको बारेमा त्यहाँका स्थानीय बुढापाकालाई सोध्न जाने हो भने अनेकौं....

जलमूखी मन्दिरको ऐतिहासिक विवेचना

ऐतिहासिक, धार्मिक, सांस्कृतिक एवम् पर्यटकीय स्थल जलमूखी मन्दिरलाई राष्ट्रिय एवम् अन्तराष्ट्रिय स्तरमा अगाडि सर्ने....

लोप हुँदै गए ठाँटीहरू

वातारणीय दृष्टिकोणले राम्रो, ढुङ्गाको छानो, ढुङ्गा र माटोको गारो तथा काठहरु प्रयोग गरिएका पाटीपौवा र ठाँटीहरू पछिल्लो....

पीर फेर्ने मेलाका लागि सिँगारियो दाङको सिद्धरत्ननाथ मठ

काठमाडौँ । दाङको धार्मिक एवम् ऐतिहासिक स्थल गोरक्ष पात्रदेवता–सिद्धरत्ननाथ मठ (मन्दिर) सिँगारिएको छ । बिहीबारबाट....

खौमा टोलको साँढे भैरवको हो कि महादेवको ?

काठमाडौँ । भक्तपुरको वडा नं ३ मा  'खौमा' नामको एक टोल छ । टोलको बिचमा अवस्थित साँढेको मूर्ति बेलाबेला बहसको विषय बन्ने....

आज ‘भ्यालेन्टाइन डे’, कसरी भयो यसको सुरुवात ?

आज भ्यालेन्टाइन डे अर्थात् प्रणय दिवस । हरेक वर्ष फेब्रुअरी १४ मा विश्वभर यो दिवस मनाइन्छ । पश्चिमा देशमा विशेष रूपमा....

सहिद दिवसः सहिदका आन्दोलन, प्रेम र बलिदानका कथा

वि.सं. १९६० असार १७ गते बैतडीमा जन्मिएका दशरथ चन्द नेपालगञ्जका त्यतिबेलाका बडाहाकिम शेरबहादुर चन्दका माहिला छोरा थिए....

नेपाली पुस्तकालयको इतिहासलाई सरसर्ती हेर्दा

बाबुराम दाहाल पुस्तकालय पढ्ने ठाउँ मात्र होइन, समाज लाई पढाइको महत्व बुझाउने ठाउँ पनि हो । नेपालको इतिहास नियाल्दा....

काठमाडौँमा बग्ने सप्तमती नदी

सप्तमती नदी हालसम्म सप्तकोसी, सप्तगण्डकी नदीबारे त सबैले सुनेको वा पढेको हुनुपर्दछ । तर, यहाँ चर्चा गर्न लागेको सप्तमती....

कसरी बागलुङ पुगे भादगाउँका नेवार ?

नेपालको गण्डकी प्रदेशमा अवस्थित पहाडी जिल्ला बागलुङलाई झोलुङ्गे पुलको जिल्ला भनेर चिनिन्छ । बागलुङको नाम 'बाग' र 'लुङ'....

ढलमा डुबिरहेछन् १५ सय वर्ष पुराना विष्णुविक्रान्त

हृदय, बुद्धि र विचारको एकमुष्ट प्रकटीकरण कला हो । कुनै कला सौन्दर्यबोधक हुन्छ, आनन्दित बनाउँदछ । कुनै कला चित्कारबोधक....

‘बनेपा’को व्युत्पति, इतिहास र अङ्कशास्त्र

बनेपा एउटा प्राचीन नगरी हो । बनेपा नगरीलाई लक्षिणको भूमि, पवित्र नगरी पनि मानिन्छ । नेवारहरूको बाहुल्यता पाइने यस....

घुमघामका कुराः उहिले ‘बटुवा’ भनिन्थ्यो, अहिले ‘पर्यटक’ 

पहिले-पहिले अहिले जस्तो सडक तथा हवाई यातायातको सुविधा थिएन । एक ठाउँबाट अर्को ठाउँसम्म पुग्न धेरै समय लाग्थ्यो र कठिन....

कता होला जंगबहादुरले धरहराबाट फाल हाल्न बनाएको ‘प्यारासुट’ ?

१८९८ मंसिर (सन् १८४१) महिनामा बहुलाएको हात्ती काबुमा ल्याउन सफल भएबापत तोपखानामा कार्यरत जंगबहादुर युवराज सुरेन्द्रको....

स्वस्थानी व्रतकथा: ‘गोमयजु’ देखि ‘गोमा ब्राह्मणी’सम्मको यात्रा

-सुनिल उलक हिजोबाट पौष शुक्ल पूर्णिमा ! हिजोबाट स्वस्थानी व्रत तथा कथापाठ प्रारम्भ भयो । तसर्थ, स्वस्थानी सम्बन्धी....

वीरेन्द्र वंशनाश : गोलीका डोबबाहेक सारा रहस्य खाक !

-महेन्द्र रावल देशबाट राजतन्त्र हटेको पनि दशकौँ वीरेन्द्र वंशनाश : गोलीका डोबबाहेक सारा रहस्य खाक ! बितिसकेको छ । तर, राजा....

‘तागाधारी बुद्ध’ र वास्तुविद् गुणधर्मबारे नेपालीलाई थाहै छैन !

सोम खतिवडा तागाधारी बुद्ध इन्डाेनेसियाकाे बाेराेबुडुर क्षेत्रमा देखिन्छन् । यसलाई विश्वको सबैभन्दा ठूलाे विहार....

अठाह्र तामाङको उत्पत्ति -ताम्बा काइरन

सबैलाई विदितै छ अझै पनि तामाङहरूको लिखित परम्पराको विकास भइसकेको छैन । हिजो झन् थिएन । हरेक कुरा कथ्यमा आधारित थियो । यो....

प्रारम्भमा जननेन्द्रियसित सम्बद्ध थियो लिङ्गको उपासना !

- जनकलाल शर्मा  हाम्रो समाजमा बराबर प्रयुक्त हुने हुन् शब्द हुन्- सभ्यता र संस्कृति । दुवै शब्द समानार्थक हुन् कि....

मञ्जुश्री र समय

शीतल गिरी लोकविश्वास अनुसार मञ्जुश्रीलाई नेपालका सृष्टिकर्ता भनी मानिएको छ । पहिले यो उपत्यका एउटा पोखरीको रूपमा....

पृथ्वीनारायणले उखु चोरी गरेपछि..!

इ.सं. १७३३ मा श्री ५ युवराज पृथ्वीनारायण शाहको उमेर एघार वर्ष भएको हुनाले यस वर्षभित्र उनको ब्रतबन्ध हुनु अनिवार्य थियो ।....